آلزایمر یک بیماری زوال عصبی است که با شروع تدریجی و پیشرفت مداوم همراه است و به مرور با تاثیر بر حافظه و توانایی‌های ذهنی دیگر مانند تفکر، استدلال و قضاوت، فرد رادرانجام وظایف روزمره زندگی با مشکلات متعدد مواجه می‌کند. آلزایمر علت بروز ۶۰ تا ۷۰ درصد موارد زوال عقل (دمانس) است. این بیماری اغلب پس از ۶۵ سالگی و بیشتر در بانوان رخ می‌دهد. اغلب شروع آلزایمر آرام است و شاید تشخیص این بیماری در مراحل اولیه مشکل باشد. سه علامت بالینی اختلال حافظه، نقایص بینایی و فضایی و اختلال گویایی می‌تواند به تشخیص آن کمک کند که در سه گروه کلی طبقه بندی می‌شود:
اختلالات شناختی :
۱ - اختلال حافظه: در حدی که در انجام فعالیت‌های روزانه دچار مشکل می‌شود.
۲ - گم کردن زمان و مکان: فراموش کردن روز‌های هفته، تاریخ و ساعت
۳ - ضعف بیان: فرد مبتلا به آلزایمر گاهی کلمات ساده را از یاد برده و لغات نامناسب را جایگزین می‌کند و اشتباهات دستوری دارد.
۴ - جا به جا گذاشتن اجسام: به عنوان مثال فرد کیف پولش را در یخچال می‌گذارد.
۵ - اختلال در درک تصاویر و تشخیص اندازه و فاصله آنها: به عنوان مثال از پله‌ها بالا می‌رود، اما نمی‌تواند ارتفاع پله‌ها را تخمین بزند.
اختلالات خلقی - روانی :
۱ - از دست دادن انگیزه: فرد به وقایع و رویداد‌های محیط زندگی و خانواده‌اش بی تفاوت است.
۲ - مشکلات در تفکر ذهنی: فراموشی تدریجی ارقام و اینکه نمی‌داند ارقام را چگونه محاسبه کند.
۳ - ضعف یا کاهش قضاوت: فرد مشکلاتش را درک نمی‌کند و مراجعه به پزشک را ضروری نمی‌داند.
اختلالات رفتاری :
۱ - تغییرات در حالات و رفتارها: خلق بیمار به سرعت تغییر می‌کند، حتی بی هیچ دلیلی آرامشش به خشم تبدیل می‌شود.
۲ - رعایت نکردن آداب اجتماعی و هرگونه تغییر جدی در عادات و رفتار‌های سابق: در مجلس رسمی ناگهان یک لطیفه غیرمودبانه تعریف می‌کند.
عوامل خطر ابتلا به آلزایمر :
سن بالای ۶۵ سال
سکته مغزی، سابقه خانوادگی (وراثت)، بیماری‌های عروق کرونر قلب، سطح تحصیلات پایین، افزایش کلسترول خون، سابقه افسردگی
کمبود ویتامین و اسید فولیک، کمبود فعالیت‌های فیزیکی و ورزش، مصرف دخانیات، سابقه ضربه شدید به سر، استرس‌های روانی اجتماعی مانند بازنشستگی و فوت همسر، سموم موجود در محیط زیست
مراحل بیماری آلزایمر :
۱- اولیه: علائم بیماری به صورت تدریجی ظاهر می‌شود و زمان دقیق شروع این مرحله را نمی‌توان مشخص کرد که مشهودترین نقص از دست رفتن حافظه کوتاه مدت است و به شکل فراموش کردن اتفاقات اخیر و ناتوانی در یادگیری جدید دیده می‌شود.
۲- میانی: در این مرحله پزشک بیماری را تشخیص می‌دهد و نشانه‌های بیماری به حدی آشکار است که بر زندگی اجتماعی، شغلی و انجام فعالیت‌های روزمره بیمار اثر می‌گذارد.
۳- مرحله پایانی (پیشرفته):
بیمار به طور کامل وابسته به مراقبان است. توانایی سخن گفتن ندارد. بی‌تفاوتی و خستگی مفرط شایع می‌شود و بیمار زمینگیر شده و قادر به تغذیه نیست. علت مرگ در این مرحله اغلب عامل بیرونی مانند عفونت زخم بستر و سینه پهلو است و نه از خود بیماری آلزایمر.
پیشگیری از بیماری آلزایمر :
روش قطعی برای پیشگیری از آلزایمر شناخته نشده است، اما هر اقدامی باید از میانه زندگی شروع شود. به نظر می‌رسد مصرف آنتی اکسیدان ها، مصرف غذا‌های سرشار از ویتامین E که باعث مهار ورود رادیکال‌های آزاد به سلول‌های مغزی می‌شود، ورزش و پیاده روی، خواب مناسب و کافی، انجام محاسبات ریاضی، اصلاح عوامل خطر قلبی عروقی و دارو‌های ضدالتهاب موثر باشد.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که افراد دارای گروه خونی O از ماده خاکستری بیشتری در مغز خود نسبت به سایر گروه‌های خونی برخوردار هستند که نقش حفاظتی در ابتلا به آلزایمر دارد.